Natuurlijke koudemiddelen zijn middelen die de ozonlaag niet aantasten en een zeer laag of geen aard-opwarmend vermogen (GWP) hebben. Deze koudemiddelen worden in de koudetechniek en klimaatbeheersing toegepast als alternatief voor ozonlaagafbrekende chloorhoudende koudemiddelen (HCFK) en koudemiddelen met een hoog aard-opwarmend vermogen (HFK’s).
(bron: https://www.nvkl.nl/natuurlijke-koudemiddelen/)
Bovendien kunnen natuurlijke koudemiddelen in hun eigen specifieke toepassingsgebied zorgen voor een goede energetische prestatie van koelinstallaties. Er kleven echter ook nadelen aan de toepassing van natuurlijke koudemiddelen: ze vormen bij lekkage een risico voor hun directe omgeving:
Het Activiteitenbesluit (Besluit Algemene Regels Inrichting Milieubeheer) eist van eigenaren van koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen dat zij jaarlijks een preventieve keuring laten uitvoeren door een gecertificeerde monteur. De verplichte keuring geldt voor:
*Voor installaties met een inhoud van meer dan 1500kg ammoniak geldt een verplichte omgevingsvergunning milieu.
Tijdens deze keuring wordt beoordeeld of de koelinstallatie goed en veilig functioneert en of onderhoud of reparatie nodig is. De keuring dient uitgevoerd te worden tijdens het jaarlijkse onderhoud door installatie- en onderhoudspersoneel met een vakbekwaamheidscertificaat NH3, CO2 of koolwaterstoffen in dienst bij het installatiebedrijf dat tevens het onderhoud uitvoert. De bevindingen en werkzaamheden worden in het logboek genoteerd. Kleine onvolkomenheden worden direct opgelost. Voor grotere onvolkomenheden wordt binnen twee weken na de inspectie een plan van aanpak aan de eigenaar/beheerder overlegd.
Koolstofdioxide of CO2 (R744) is een vervanger van de ozonafbrekende CFK’s en heeft een Global Warming Potential (GWP) van 1, waarmee het aantoont dat het nauwelijks een bijdrage levert aan de opwarming van de aarde. Naast een populair koudemiddel is het bovendien een goede warmtedrager. Door de hoge volumetrische koelcapaciteit van koolstofdioxide (tot wel vijf tot acht keer hoger dan die van HFK’s) is het vereiste slagvolume van de compressor en de grootte van de leidingen kleiner. Dit heeft effect op het systeemontwerp. Daarnaast heeft het een hoge persgastemperatuur, waardoor de compressie in twee fasen moet verlopen bij laagtemperatuursystemen.
Koolstofdioxide wordt in Europa ruim toegepast in retailsystemen en in industriële systemen. Het koudemiddel wordt daarnaast steeds vaker in warmtepompen gebruikt. Koolstofdioxide wordt gebruikt in systemen als:
R290 (propaan), R1270 (propeen, propyleen) en R600a (isobutaan) zijn allemaal koolwaterstoffen. Propaan, propeen en propyleen halen vergelijkbare prestaties en werken met vergelijkbare werkingsdrukken als R404A, een veel gebruikte HFK waarvoor een bijvulverbod gaat gelden vanaf 2020. Koolwaterstoffen worden gebruikt in commerciële toepassingen met hoge, medium en lage temperaturen.
Mengsels van koolwaterstoffen zijn ook verkrijgbaar, zoals Care 30 (propaan en isobuteen) en Care 50 (propaan en ethaan). Deze mengsels zijn bijzonder ontvlambaar en hebben een aanzienlijke temperatuurglide.
Koolwaterstoffen zijn uiterst ontvlambaar, waardoor de vulhoeveelheid van het koelmiddel bij veel toepassingen beperkt is. Hierdoor blijft het gebruik van kws’en voornamelijk beperkt tot integrale systemen, chillers en sommige gecombineerde koeling/verwarmingsystemen. Isobutaan heeft een veel hogere verzadigingstemperatuur dan andere koudemiddelen en werkt in de meeste toepassingen met een vacuüm aan de lage druk zijde. Dit koudemiddel is alleen geschikt voor gebruik in huishoudelijke en zeer kleine commerciële koelsystemen met minimale lekkage, zodat er zelden lucht en vocht in het systeem kunnen doordringen ten gevolge van lekkage.
Ammoniak (R717) als koudemiddel is bekend vanwege de goede koeltechnische eigenschappen. Met ammoniak kan een koel- of klimaatinstallatie worden gerealiseerd met optimale prestaties, laag energieverbruik en een zo beperkt mogelijke belasting voor het milieu. Het aantal koel- of klimaatinstallaties met natuurlijke koudemiddelen zoals ammoniak neemt toe en wordt door de overheid sterk gestimuleerd. Maar, naast alle voordelen is er één groot nadeel: ammoniak kan erg gevaarlijk zijn als er niet deskundig mee wordt omgegaan. Ammoniak is namelijk bijzonder toxisch, in lichte mate ontvlambaar en verspreidt een doordringende geur. Het is het enige vaak gebruikte koelmiddel dat lichter is dan lucht, wat betekent dat gelekt koelmiddel gemakkelijk vervliegt.
Op deze websites kunt u meer informatie vinden over:
Tevens kunt u hier de folder Ammoniak downloaden.
Wegens zijn hoge toxiciteit is ammoniak alleen geschikt voor systemen met een relatief kleine vulhoeveelheid of voor industriële systemen (d.w.z. systemen in zones die niet toegankelijk zijn voor het algemene publiek). Typische voorbeelden daarvan zijn koelhuizen in de distributiesector en voedselverwerkingsfabrieken. Daarbij worden meestal secundaire systemen gebruikt met ammoniak als het primaire koelmiddel.
